Η Θάλασσα που μας ενώνει: Από το ΕΓΩ στο ΕΜΕΙΣ, Σοφία Θεοδωρίδου, Υπεύθυνη Λειτουργίας ΚΠΕ Έδεσσας Γιαννιτσών

Η παρούσα παρουσίαση στοχεύει στην αξιοποίηση του πλέον συγκολλητικού υλικού που είναι ο ανθρώπινος καημός ως κοινό βίωμα, με στόχο την ενσυναίσθηση και εντέλει τη συμμετοχή στη συλλογική συνείδηση. Υπηρετεί τη μετανεωτερικότητα και τον εποικοδομητισμό.

 Η παρουσίαση

    

View more presentations or Upload your own.

Πετρος Χατζηλιαδης

Οι παππούδες μου ήρθαν απο το Γκιορούμτζε και από το Τας, χωριά κοντα στα Άδανα. Η γιαγιά μου από την πλευρά του πατέρα μου και από την πλευρά της μάνας μου ήταν απο το Γκιορούμτζε και απο την μεριά του παππού μου ήταν ο Χατζηλιάδης Μουράτ και γράφετε η ιστορία με τον εξάδερφο μου τον Τάκη. Από την πλευρά της μάνας μου οι γονείς της ήταν από  το Γκιορούμτζε, ήταν η Μαρία και τότε την έλεγαν Μαριάμ Μπατζή. Ήρθαν το 24 εδώ.

 Το 1960 όταν πήγαν οι δικοί μας εκεί,  κάποιος ακόμα θυμόνταν την Μαριάμ Μπατζή η οποία ήταν μιά πανύψηλη γυναίκα που δούλευε πάρα πολύ και φορούσε 46 νούμερο παπούτσι. Και  όταν το 1990 πήγαν κάποιοι,  ένας παππούς θυμόταν τον Εφέμ  Βασίλ. Βασίλης Μποντοσάκης λεγόταν εκει πέρα  και αυτός ήταν ο πρώτος από την οικογένεια της μάνας μου. Αυτοί ήταν 4 αδέρφια Μαγδαληνή, Μαρία, Ματθαίος και Νικόλαος.Η Μαγδαληνή ήταν δασκάλα στο αμερικανικό κολλέγιο, γνώριζε 3 γλώσσες αγγλικά , τουρκικά και ελληνικά,αλλά κάηκε στην ορθόδοξη εκκλησία όταν την πυρπόλησαν. Εδώ γύρισαν  2 αδέρφια, ο Μποντοσάκης ο Νικόλαος και ο Μποντοσάκης ο Ματθαίος. Ο Μποντοσάκης ο Νικόλαος και η Μαρία έκαμαν 12 παιδιά. Ένα παιδί χάθηκε στη Μερσίνη στο καράβι ερχόντας γιά την Ελλάδα και έζησαν 5 παιδιά και το μικρότερο παιδί ήταν η μάνα μου η Μαγδαληνή. Παντρεύτηκε η μάνα μου τον Σάββα και έκαναν δυό παιδιά. Ο μεγαλύτερος ο Πέτρος και ο μικρότερος ο Νίκος.

Εκεί ασχολούνταν ο Μποντοσάκης ο Βασίλης με τα χωράφια, ηταν πολύ εργατικός και έκανε και μετάξυ και  ζωοτροφία. Και επειδήήταν πολύ εργατικός έγινε και πάρα πολύ πλούσιος, είχε πολλούς εργάτες και μεγάλα χωράφια στην περιοχή Τσαγίρ στο Γκιορούμτζε. Ακόμα έτσι ονομάζετε η περιοχή.  Και το σπιτί του ήταν το μεγαλύτερο σπίτι της περιοχής Το είδα όταν πήγα το 2004. Μετά την ανταλλαγή λεηλατήθηκε γιατί ήταν το πιό πλούσιο στην περιοχή. Και τότε θυμάμαι είχε αγοράσει το 1922 2.000 στρέμματα με 2.000 λίρες.  Και πήγε κάποτε να τα ανταλλάξει ο θείος μου εδώ αλλά αυτό δεν ίσχυε  πιά εδώ. Και πήγαιναν στη Μερσίνη και στα Άδανα να πουλήσουν μαλλί και μετάξι και τα άλλα τους  προιόντα. Και όταν ήρθε εδώ άρχησε να ασχολείται με τα χωράφια και τα ζώα.

Το πρώτο διώροφο σπίτι στον Νέο Μυλότοπο κτίσθηκε  από τον παππού μου. Εκεί ήταν  πρωτεργάτης στην Ευαγγελική Εκκλησία στο Γκιορούμτζε γιαυτό το Γκιορούμτζε είχε Αμερικανικό Κολλέγιο που σήμερα είναι τζαμί. Το κτίριο ήταν  τριόροφο.  Ο πρώτος όροφος ήταν αν θυμάμαι καλά  σχολείο, ο δεύτερος ήταν εκκλησία και ο τρίτος κοιτώνας που έμεναν τα παιδιά . Ο τριτός όροφος επειδή ήταν απο ξύλα, όταν ήρθαν οι μετανάστες  ξύλωσαν τα ξύλα γιά να ζεσταθούν. Ο  πρώτος και δεύτερος όροφος είναι τώρα τζαμί.

Στο Γκιορούμτζε υπήρχαν τότε 2 εκκλησίες, μία Ευαγγελική και μία Ορθόδοξη.

¨Εχω την εντύπωση πως οι δικοἰ μας έζησαν μια ευτυχισμένη ζωή εκεί, και ύστερα μιά μεγάλη καταστροφή.  Η Ορθόδοξος εκκλησία κάηκε, μόνο στο ιερό παράμειναν δύο πέτρες.  Η ευαγγελική εκκλησί α είναι τώρα τζαμί. Έβαλαν χώματα και σήκωσαν τον πρώτο και δεύτερο όροφο και  τον έκαναν τζαμί και τον τρίτο τον έκαψαν γιά να ζεσταθούνε.

Οι πρόσφυγες που ήρθαν εδώ αναζήτησαν  μιά καλύτερη ζωή και δουλειά.Εξακολούθησαν την ζωή τους με τα ήθη και έθιμα τους,  με τα φαγητά και τα τραγούδια τους. Οι πρόσφυγες εδώι έχουν μιά διαφορετική κουζίνα από τα άλλα χωριά.

Όταν εφθασαν εδώ  πηγαν πρώτα  στον Παλιό Μυλότοπο, αλλά εκεί  οι ντόπιοι δεν τους ήθελαν γιαυτό ήρθαν εδώ και έκτισαν τον Νέο Μυλότοπο. Υπήρχε και μιά έχθρα μεταξύ των προσφύγων και των ντόπιων μεχρι που έφυγαν οι πρόσφυγες απ  εκεί και εγκαταστάθηκαν στον Νέο Μυλότοπο. Και μικτοί γάμοι δεν γινόνταν, Άρχησαν πολύ αργότερα και τώρα πιά έχουν ανακατωθεί, Όπως και τα ήθη και έθιμα και η κουζίνα και τα τραγοΎδια μας. 

Στην περιοχη  Γιαννιτσά υπάρχουν και άλλα Τουρκόφωνα χωριά εκτός απο το δικό μας, π.χ. η Αραβυσσός  (Αραβζόν). Αξός (Εσκιτζε) και Τροχός  από το Άκσαραι από το Γιαννιτσά ήρθαν απο τη Μπάφρα και το Δαμιανό εκεί που είναι ο Σύλλογος.

Λένε πως οι παπούδες μου από την μεριά της μάνας μου ήθελαν να πάνε στα Πετρανά κοντά στην Κωζάνη αλλα είδαν την εύφορη γη και τα πολλά νερα όπως στο Γκιορουμτζέ και έμειναν εδώ.

Δε πιστεύω ότι θα μάθουμε ποτέ όλη την αλήθεια της ανταλλαγής παρά μόνο όταν θα βρεθούμε στον ουρανό. Εύχομαι ποτέ κανένας να μη ζήσει την προσφυγιά γιατί ο πόνος ψυχής είναι ακριβώς ο ίδιος. Και εμείς οι απόγονοι των ανταλλαγέντων να δείχνουμε έμπραχτα αγάπη και συμπόνοια για κάθε άνθρωπο οποιυδήποτε χρώματος. ΑΜΗΝ

PETROS HACILİADİS

Dedelerim Adana yakınlarında Görümce ve Taş köylerinden geldi. Babaannem ve anneannem Görümce köyünden idi. Dedem Hacıliadis Murat’ın hikayesi kuzenim Taki tarafından yazılmıştı. Annemin anne ve babası Görümce köyünden idi. Anneannemin adı Maria idi, ona Mariam Bacı derlerdi.  1924’te buraya geldiler.  

1960’da bizimkiler oraya gittiklerinde yaşlı bir bey hala kocaman ve de cok calışkan bir kadın olan ve  46 numara ayakkabı giyen Mariam Bacıyı hatırlıyordu. Ve 1990’da birileri oraya gittiklerinde rastladıkları bir dede Efem Vasil’i hatırlıyordu.  Adı Vasil Bodosakis’ti ve annemin ailesinden birinci kişiydi. Bunlar dört kardeştı: Magdalini, Maria, Matthaios ve Nikolaos. Magdalini Amerikan kolejinde öğretmendi, üç dil bilirdi – İngilizce, Türkçe ve Rumca. Kilise ateşe verildiği zaman o da orada yandı. Ve böylece iki kardeş buraya geldi.  Bodosakis Nikolaos ve Bodosakis Matthaios. Bodosakis Nikolaos ve Maria’nın 12 çocuğu oldu. Çocuklardan bir tanesi Yunanistan’a gelen gemide Mersin’de kayboldu. 5 çocuk hayatta kaldı, bunların en ufağı da annem Magdalini idi. Annem Sava ile evlendi ve iki çocukları oldu. Büyüğü Petros ve ufağı Nikos.  

Burada Vasil Bodosakis tarlalarda çalıştı, çok çalışkandı ve ipekçilik ve hayvancılıkla da uğraştı. Çalışkanlığıyla çok zengin oldu, emrinde çok işçi çalıştırdı ve Görümce’nın Çayır bölgesinde çok büyük arazileri vardı. Burası  hala aynı adı taşıyor. Evi de tüm bölgenin en büyük eviydi. 2004 yılında oraya yaptığım ziyarette gördüm.  Mübadeleden sonra  bu zengin ev istila edildi. Ve hatırladığım kadarıyla 1922’de 2.000 dönüm araziyi 2.000 liraya almıştı. Ve amcam bunu burada takas etmeye çalıştı, ama tabii ki bu mümkün olmamıştı. Mersin ve Adana’ya giderek yün, ipek ve elde ettikleri diğer ürünleri satarlardı. Ve buraya gelince tarım ve hayvancılıkla uğraşmaya başladılar.

Neos Milotoposta ilk iki katlı ev dedem tarafından inşa edildi. Görümce’de Evangelist Kilisesinde başustaydı. Görümce’de bugün cami olan bir Amerikan Koleji de vardı. Bu bina üç katlıydı. İyi anımsıyorsam birinci katta okul, ikinci katta kilise ve üçüncü katta çocukların yatakhanesi barındırılıyordu .Üçüncü katın tahtaları mübadilerin gelmesiyle ısınmaları için kullanıldı. Birinci ve ikinci kat ise bugün cami olarak kullanılmaktadır.

Görümce’de iki kilise vardı: Bir Evangelist ve bir de Ortodoks.

Anlattıklarından orada mutlu bir hayat sürdüklerinı anlayabildim, ve bu mutlu hayattan sonra büyük bir felaket geldi. Ortdoks kilisesi yandı, yalnızca ibadet kısmında iki taş kaldı. Evangelist kilisesi bugün camidir. Altını toprakla doldurup birinci ve ikinci katları yükselttiler, üçüncü katın tahtaları buraya gelen mübadillerin ısınması için kullanıldı.

Buraya gelen mübadiller daha iyi bir hayat ve iş arayışına girdiler. Hayatlarına örf ve adetlerine, yemek ve şarkılarına bağlı kalarak devam ettiler. Buradaki mübadillerin mutfağı da diğer köylerden farklıdır.

Buraya geldiklerinde evvela Palio Milotopos’a gittiler, ama oradaki yerliler onları kabul etmedi. Onun için buraya gelerek Neo Milotopos’u inşa ettiler. Yerliler ve mübadiller hiç anlaşamadılar, ta ki mübadiller buraya, Neos Milotopos’a, yerleşene dek. Karma evlilikler de mümkün değildi. Bunlar da çok daha sonra başladı ve şimdi artık gerek örf ve adetler, gerekse mutfak ve şarkılarımız birbirine karıştı.   

Yenice-i Vardar bölgesinde bizimkinin haricinde başka türkofon köyler de vardır, örneğin Aravissos (Aravzon), Aksos (Eskice) ve  Aksaray’dan Trohos , ayrıca Yenice-i Vardar’a  derneğin de bulunduğu Bafra ve Damianos’tan gelenler olmuştur.

Anne tarafından olan dedelerimin Kozana yakınlarında Petrana köyüne yerleşmek istemişlerdi, ama buradaki Görümce’ye benzeyen bereketli ve bol sulu toprakları görünce burada kalmayı tercih ettiler.  

Sanırım Mübadele’nin tüm gerçeğini ancak gökyüzünde bulunduğumuz zaman belki öğrenebileceğiz.  Dileğim bundan sonra kimsenin öyle bir acıyı yaşamamasıdır, çünkü yüreklerde yaşayan acı herkes için aynıdır. Ve mübadillerin torunları olarak bizler,  sevgimizi ve duyarlılığımızı   ırkı ve rengi ne olursa olsun herkese göstermeliyiz. AMIN.
(Προσφυγικές Ιστορίες από τις Δύο Όχθες της Νοσταλγίας, Αρχείο Συλλόγου Ανταλλαγέντων Συνθήκης Λωζάνης)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΓΙΟΚΑΡΑΚΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ -Ανατολή Παρασκευά

Ονομάζομαι Ανατολή Παρασκευά, το γένος Γιοκαράκη και γεννήθηκα στην Πολυκάρπη Αριδαίας του Ν. Πέλλας στις 19-2-1926 από γονείς Μικρασιάτες στην καταγωγή. Μου έδωσαν το όνομα «Ανατολή» για να θυμούνται την πατρίδα τους.

Η μητέρα μου Δόμνα Φαφέσα γεννήθηκε στο Ντεμιρτάς της Προύσας και ο πατέρας μου Κώστας Γιοκαράκης στις Σκαμιές Πανόρμου.

Οι γονείς μου ήταν αγρότες και η κύρια ασχολία τους ήταν η μεταξουργία.

Με την καταστροφή της Σμύρνης το 1922 έφυγαν από το χωριό τους με κάρα. Πήγαν στη Ραιδεστό και με πλοία αποβιβάστηκαν αρχικά στην Καλαμάτα και μετά στην Πολυκάρπη Αριδαίας, όπου και εγκαταστάθηκαν, γιατί τους θύμιζε το χωριό τους στην Προύσα.

Παντρεύτηκα το Δημητρό Παρασκευά ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1916 στην Πάρσα Σμύρνης. Με τον Δημητρό αποκτήσαμε τρία παιδιά: την Ευμορφία, τη Βασιλική και το Νικόλαο. Ο πεθερός μου, Στρατής Παρασκευάς γεννήθηκε στον Κασαμπά Σμύρνης το 1875 και πέθανε στην Ελλάδα στις 28 Ιουνίου 1964. Η πεθερά μου Φωτώ γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1885 και πέθανε στην Ελλάδα στις 2 Νοεμβρίου 1959.

Οι γονείς του συζύγου μου, Στρατής και Φωτώ, απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τη Λαμπρινή, που γεννήθηκε το 1910, τον Ιωάννη που γεννήθηκε το 1914, το Δημητρό, γεννημένο το 1916 και τη Σουλτάνα που γεννήθηκε το 1918. Η πεθερά μου, η Φωτώ, ήρθε μόνη με τα τέσσερα παιδιά της στην Ελλάδα, γιατί ο άνδρας της ήταν αιχμάλωτος του τουρκικού στρατού για τρία χρόνια στο Εσκί- Σεχίρ.

Με την καταστροφή της Σμύρνης, επιβιβάστηκε όπως μπορούσε με τα παιδιά της σ’ ένα πλοίο που τους έβγαλε στον Πειραιά. Στη διάρκεια του ταξιδιού, το μικρότερο παιδί της, η Σουλτάνα, πέθανε. Η γενναία μητέρα έκρυψε τον πόνο της και δεν μίλησε, γιατί δεν ήθελε να πετάξουν το νεκρό παιδί της στη θάλασσα. Μόλις έφτασαν στον Πειραιά, πήγε και το έθαψε μόνη της στο νεκροταφείο.

Από τον Πειραιά ήρθαν στην Έδεσσα όπου και εγκαταστάθηκαν, γιατί τους θύμιζε τον τόπο τους.

Το 1984 επισκεφθήκαμε με τον σύζυγό μου Δημητρό, το πατρικό σπίτι της μητέρας μου Δόμνας, στο χωριό Ντεμιρτάς. Οι Τούρκοι ένοικοι του σπιτιού μας καλοδέχτηκαν και μας ξενάγησαν στους χώρους του, που τους αναγνώρισα αμέσως, από τις διηγήσεις της μητέρας μου. Το χωριό επισκέφθηκαν και τα παιδιά μου ο Νικόλαος με τη σύζυγό του και τον εγγονό μου και η κόρη μου Βασιλική, το 2008. Πολύ εύκολα βρήκαν το σπίτι, χάρη στις πρώτες φωτογραφίες που είχαμε βγάλει με το σύζυγό μου, κατά την επίσκεψή μας.

Τα παιδιά μου επισκέφθηκαν το 2002 και το πατρικό σπίτι του πατέρα τους, στην Πάρσα (Μπαϊγιουρντού) κοντά στη Σμύρνη. Και πάλι οι Τούρκοι ένοικοι τους άνοιξαν την πόρτα, τους καλοδέχτηκαν και τους έβαλαν στο σπίτι τους.
(Προσφυγικές Ιστορίες από τις Δύο Όχθες της Νοσταλγίας, Αρχείο Συλλόγου Ανταλλαγέντων Συνθήκης Λωζάνης)

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΟΛΛΑ ΓΙΟΥΣΟΥΦΖΑΝΤΕ - Σουλέ Κιλίτς

Ο προπάππος μου πραγματοποιούσε μεταφορές στην Ιταλία και τη Γαλλία με ιππήλατες άμαξες. Η οικογένεια είχε στον Τσεσμέ Μαχαλά των Ιωαννίνων ένα συγκρότημα καταστημάτων, και έτσι από οικονομική άποψη η ζωή τους πέρασε μέσα στην ευμάρεια. Η οικογένεια επίσης είχε στην κατοχή της μεγάλες εκτάσεις όπου καλλιεργούσαν καλαμπόκι και σιτάρι.

Μέχρι το 1913 διατηρούσαν πολύ καλές σχέσεις με τους ντόπιους. Τα χρόνια που ακλούθησαν οι διάφορες υποκινήσεις έγιναν αίτια αυτές οι σχέσεις πότε πότε να μετατραπούν σε εχθρότητα. Από τις πικρές αφηγήσεις των προγόνων μου άκουσα όταν υπήρξαν μέρες που δεν μπόρεσαν να βγουν στο δρόμο, να πάνε στο σχολείο και ότι πολλές φορές τους απείλησαν.

Έφτασε η μέρα της προσφυγιάς. Στα Γιάννενα σε σύντομο χρονικό διάστημα συγκροτήθηκε Επιτροπή Ανταλλαγής. Οι Έλληνες φίλοι του παππού μου, που τον αγαπούσαν πολύ επέμεναν να μην επιστρέψει στη Τουρκία. Η γιαγιά μου όμως το αποφασίζει και πάει στην επιτροπή δηλώνοντας ότι θέλει να μετακομίσει και γράφει το δικό της όνομα αλλά και των κοριτσιών της. Παρά τις αντιρρήσεις του παππού μου, η γιαγιά μου αρχίζει τις προετοιμασίες του ταξιδιού.

Παίρνοντας τις χρυσές του παππού μου που είχαν απομείνει και τα κοσμήματα αξίας ξεκίνησαν το ταξίδι, έφθασαν στη Πρέβεζα και επιβιβάστηκαν στο πλοίο Σουλχ. Αφηγήσεις της μητέρας μου:

«Στην παραλία γινόταν χαμός, σε αθλία κατάσταση γυναίκες, άνδρες, παιδιά εξαντλημένα. Δέματα, μπαούλα, καλάθια, δισάκια, σεντούκια, τσουβάλια… Βλέμματα ανάμεικτα με φόβο, λύπη και πόνο… Στα αμήχανα πρόσωπα τους ζωγραφισμένος ο πόνος της απώλειας πολλών πραγμάτων, η επιθυμία της επιβίωσης, η ελπίδα της δημιουργίας μιας νέας ζωής.Καταστρώματα, διάδρομοι, σαλόνια… Ο αγώνας για την εξασφάλιση μιας θέσης. Αποχωρισμοί, κλάματα, γέλια, παιδιά να προσκολλούνται στις φούστες των μανάδων τους…»

Επιτέλους σε 7-8 μέρες έφτασαν στα Τούζλα της Πόλης. Πρώτα τους πήγαν στο απολυμαντήριο. Όλοι οι επιβάτες πέρασαν από καραντίνα. Τη νύχτα θα την βγάλουν στον κήπο κάτω από τις ελιές. Την επόμενη θα επιβιβαστούν ξανά στο πλοίο για να τους πάνε στο Παντείχι.

Τους αφιχθέντες τους υποδέχεται η Επιτροπή Ανταλλαγής και δίνει στις οικογένειες τις διευθύνσεις των σπιτιών που θα εγκατασταθούν. Όταν οι δικοί μου πήγαν στη διεύθυνση που τους έδωσαν, οι πραγματικοί ιδιοκτήτες του σπιτιού οι Ρωμιοί με μεγάλη θλίψη τους έδωσαν το κλειδί του σπιτιού. Από τα μέλη της οικογένειας κανείς δεν γνώριζε Τουρκικά. Μη γνωρίζοντας δε Τουρκικά δεν μπορούσαν να δημιουργήσουν σχέσεις με τους γείτονες. Έκαναν παρέα μόνο με τους Γιαννιώτες.

Ο παππούς μου πέθανε μετά δυο χρόνια. Πουλήθηκαν ένα ένα όλα τα κοσμήματα που είχαν φέρει από τα Γιάννενα. Μοναδικός πόρος της οικογένειας ήταν το ενοίκιο από τα δέκα στρέμματα γης που τους είχε δώσει το κράτος και τα φρούτα και τα λαχανικά που εξασφάλιζαν από εκεί.

Όλα τα μέλη της οικογένειας έζησαν με τη νοσταλγία και το όνειρο για τα Γιάννενα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. Η μητέρα μου δεν έβρισκε λόγια για να περιγράψει την ομορφιά της λίμνης Παμβώτιδας. Νοσταλγούσαν πάντοτε την τότε άνετη και ήσυχη ζωή τους. Δεν ξέχασαν ποτέ τις ωραίες μέρες που τελείωσαν στη ακτή της Πρέβεζας…

Ενώ το ήθελαν πάρα πολύ, τι κρίμα, για πολιτικούς λόγους δεν μπόρεσαν να πάνε στη μητέρα γη, που την ζούσαν στα όνειρα τους. Ο μοναδικός λόγος ήταν ότι τόπος γέννησης τους ήταν τα Γιάννενα…

Η τότε πεντάχρονη μητέρα μου που δεν ήξερε Τούρκικα και φεύγοντας είπε «Αντίο» ξεκίνησε μια νέα ζωή στη Τουρκία.

(Προσφυγικές Ιστορίες από τις Δύο Όχθες της Νοσταλγίας, Αρχείο Συλλόγου Ανταλλαγέντων Συνθήκης Λωζάνης)

ΤΡΙΤΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΤΑΛΛΑΧΘΕΝΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ - Μελέκ και Γκιουλσούμ Όζτεκιν

Οι πρόγονοι μας, πού όλοι έχουν πια πεθάνει, ήρθαν στην Τουρκία με την Ανταλλαγή το 1924 από το Ηράκλειο της Κρήτης. Ο εκ πατρός παππούς μας Ισμαήλ Οζερόλ (μουσουλμανική χρονολογία γέννησης 1327) ήταν γιος του Τζαφέρ και της Σελιμέ (Πλάκανου) και η γιαγιά μας Γκιουλσούμ (1332) κόρη του Χουσεΐν και της Μελέκ (Φουρνάρου). Ο παππούς απ᾽ την πλευρά της μητέρας μας Αλί Όζτεκιν (1332) ήταν γιος του Μουχαρέμ και της Ζεκιγιέ (Τζεβρί) και η γιαγιά μας Μελέκ, γεννημένη το 1927, κόρη του Αλή (Τζεμαλάκη) και της Χατιτζέ.

Μετά την Ανταλλαγή, για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην ο παππούς μου Ισμαήλ άνοιξε το υποδηματοποιείο Aldatmaz Kundura και ο άλλος παππούς μου ο Αλή το ραφείο Ali Öztekin στην Ταρσό όπου πρωτοεγκαταστάθηκαν, ενώ αργότερα μετακόμισαν στην Μερσίνη.

Οι πρόγονοί μας ήταν μόλις 10-15 ετών όταν ήρθαν στην Τουρκία και πέθαναν περίπου στα 90 τους μέ τόν καημό πως όχι μόνο δεν μπόρεσαν να εγκατασταθούν ξανά στην Κρήτη αλλά ούτε καν να επισκεφθούν τους τάφους των προγόνων τους εκεί.

Στις μνήμες μας έχει χαραχθεί η ερώτηση τους «Αχ μπρέ Ισμαήλ Εφέντη νά πάμε του Κρήτη όλμεντεν όντζε” (θα μπορέσουμε να πάμε στην Κρήτη πριν πεθάνουμε;)

Όταν ήρθαν οι παππούδες κι οι γιαγιάδες μας δεν ήξεραν καθόλου Τούρκικα και με τον καιρό και με μεγάλες δυσκολίες άρχισαν να μιλάνε αναμιγνύοντας τις δύο γλώσσες. Στις μνήμες μας απέμειναν λίγες Κρητικές λέξεις, μαντινάδες, μερικά νοστιμότατα Κρητικά εδέσματα και τα τραγούδια πού ακούγαμε, όπως η Σαμιώτισσα, το Καναρίνι μου, το Γελεκάκι.

Δεν θα σας ξαχάσουμε ποτέ, εσάς που ήρθατε με την Ανταλλαγή κι αρχίσατε να μοχθείτε απ᾽ το μηδέν χωρίς να χάσετε ποτέ το κέφι και το ιδιαίτερο κρητικό σας πνεύμα, παρ’ όλες τις δυσκολίες που περάσατε. Αιωνία η μνήμη σας!

Μελέκ και Γκιουλσούμ Όζτεκιν

(Προσφυγικές Ιστορίες από τις Δύο Όχθες της Νοσταλγίας, Αρχείο Συλλόγου Ανταλλαγέντων Συνθήκης Λωζάνης)

TO ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΤΡΙΤΗ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΓΕΝΙΑ - Αλανούρ Οζάλπ

Ονομάζω τον εαυτό μου τρίτη προσφυγική γενιά. Δεν θυμάμαι τον παππού μου που ήρθε από την Θεσσαλονίκη. Η μητέρα μου όμως πάντα μας μιλούσε γı’ αυτόν και τη δράση του ως υγειονομικός. Ασχολούνταν με την καταπολέμηση μιας αρρώστιας οφθαλμολογικής. Με το άλογο του όργωνε την περιοχή και τα χωριά της Σινώπης όπου είχε εγκατασταθεί με την οικογένειά του, επισκεπτόταν τους αρρώστους στα σπίτια και τους έβαζε σταγόνες, προσπαθώντας συγχρόνως να τους λύσει και άλλα προβλήματα υγείας. Τους έδινε συμβουλές και τους έστελνε στους κατάλληλους γιατρούς. Δηλαδή εργαζόταν εκείνη την εποχή ως ‘οικογενειακός γιατρός’. Εκείνο τον καιρό η οικογένεια μου είχε επηρεαστεί πολύ από τον Ατατούρκ. «Νίκησε σε έναν ακατόρθωτο αγώνα. Κι εμείς θα νικήσουμε τις οφθαλμολογικές αρρώστιες, θα κερδίσουμε κι εμείς αυτόν τον αγώνα».

Η οικογένεια ήρθε από την πόλη της Θεσσαλονίκης αλλά εδώ αναγκάστηκαν να ζουν στην επαρχία και αυτό είχε λυπήσει πολύ την γιαγιά μου. Πότε πότε στεναχωριόταν και μουρμούριζε: «Αχ τι καλά θα ήτανε να μέναμε στο δικό μας σπίτι». Ο μόνος της σκοπός ήταν να σπουδάσουν όλα της τα παιδιά και είχε επιστρατεύσει όλες της τις δυνάμεις. Η γιαγιά δεν επέτρεπε σε κανένα της παιδί να κάνει οικιακές εργασίες, τα έκανε όλα μόνη της και κουραζόταν. Ο παππούς έλεγε «έχουν γίνει κοτζάμ κοπέλες, ας κάνουν κι αυτές λίγες δουλειές». Κι εκείνη απαντούσε «εκείνες σπουδάζουν, πρέπει να μελετήσουν τα μαθήματα τους». Από τα φάρμακα και τα βιβλία δεν έβρισκαν θέση να κάτσουν στο σπίτι. Οι ομιλίες περιστρέφονταν πάντα γύρω από τις σπουδές των παιδιών. Ο παππούς μου θέλησε πολύ να γίνει γιατρός η μητέρα μου, αλλά επειδή οι σπουδές στην Ιατρική ήταν 6 χρόνια, αναγκάστηκε να σπουδάσει Νομική.

Οι φωτογραφίες των γιαγιάδων και των παππούδων μου, δηλαδή της πρώτης γενιάς, δυστυχώς εξαφανίστηκαν. Από τη γιαγιά μου, ως δεύτερη γενιά, έχουμε μια νεανική φωτογραφία της. Η γιαγιά φοίτησε εσωτερική στο Λύκειο της Τσάμλιτζας, από όπου αποφοίτησε με καλό βαθμό και πήρε ένα πιστοποιητικό για να συνεχίσει τις σπουδές της στην κτηνιατρική σχολή. Αυτό το πιστοποιητικό είναι η μόνη ανάμνηση που μας έχει απομείνει από τη γιαγιά. Υπάρχουν επίσης μερικές οικογενειακές φωτογραφίες και μία δική μου παιδική φωτογραφία.

Η οικογένεια είχε πέντε παιδιά. Τα μεταπολεμικά χρόνια –η Τουρκία δεν μπαίνει στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο– υπήρχε μεγάλη φτώχεια. Ο πληθυσμός είχε μειωθεί και οι οικογένειες ενθαρρύνονταν να κάνουν παιδιά.

Η γιαγιά μου μού εξηγούσε πως ήθελε να σπουδάσει Ιατρική, αλλά η οικογένειά της ήταν φτωχή και αναγκάστηκε να μπει στη Νομική. «Οι σπουδές στην Ιατρική ήταν 6 χρόνια, στη Νομική μόνο 4. Έπρεπε να τελειώσω τις σπουδές μου και να εργαστώ, να κερδίσω χρήματα για να συντηρήσω την μητέρα και τ’ αδέρφια μου» έλεγε. Η γιαγιά μου ήταν από τις πρώτες γυναίκες που μπήκαν στη Νομική, στην Άγκυρα, και μας εξηγούσε ότι στο αμφιθέατρο υπήρχαν τρεις ακόμα κοπέλες. Μας εξηγούσε πως σπούδασε με υποτροφία και εσωτερική στο Παρθεναγωγείο της Τσάμλιτζα και απεφοίτησε με μεγάλη επιτυχία. Είχε τις καλύτερες αναμνήσεις απ’ αυτό το σχολείο και ήθελε πολύ να σπουδάσω κι εγώ εκεί. Εγώ σπούδασα στο Παρθεναγωγείο του Σκούταρι επίσης εσωτερική σαν τη γιαγιά μου, γιατί η Σχολή της Τσάμλιτζας ήταν γεμάτη, αλλά δυστυχώς με πληρωμή. Παρ’ όλες τις οικονομικές δυσκολίες η οικογένεια προσπάθησε να σπουδάσει όλα της τα παιδιά. Ιδιαιτέρως τα κορίτσια έπρεπε οπωσδήποτε να σπουδάσουν. Στην οικογένεια ήταν 2 αγόρια και 3 κορίτσια. Ο πρωτότοκος γιός κατάφερε να τελειώσει μόνο το Λύκειο. Βρήκε κατόπιν μια δουλειά και συντηρούσε την οικογένεια μετά τον θάνατο του πατέρα τους. Το δεύτερο παιδί ήταν κορίτσι, σπούδασε μαία και παντρεύτηκε. Το τρίτο παιδί, η γιαγιά μου, τελείωσε τη Νομική, το τέταρτο παιδί, ο γιός, έγινε στρατιωτικός και το στερνοπαίδι σπούδασε δωρεάν κι έγινε μία καταξιωμένη γυμνάστρια. Σ’ όλες τις παρελάσεις είναι η πρώτη. Ήταν μια πολύ όμορφη νέα γυναίκα, παντρεύτηκε αλλά έμεινε με τον καημό ότι δεν απέκτησε ένα παιδί. Με την κατάλληλη θεραπεία εκείνη την εποχή απέκτησε ένα γιό.

Η οικογένειά μας ήταν πολύ δεμένη. Τα μεγάλα παιδιά φρόντιζαν τα μικρότερα. Τα αδέρφια με την εργατικότητα και τις ικανότητές τους προσπαθούσαν να μην γίνουν βάρος στην οικογένεια τους.
(Προσφυγικές Ιστορίες από τις Δύο Όχθες της Νοσταλγίας, Αρχείο Συλλόγου Ανταλλαγέντων Συνθήκης Λωζάνης)

Προσφυγικές ιστορίες

Η Αϊσέ Οζτούρκ γεννήθηκε το 1920 στο χωριό Κιβωτός των Γρεβενών. Ο πατέρας της ήταν αγρότης και η μητέρα της νοικοκυρά. Όταν ήταν 4 χρονών, είδε τις συμμορίες να εισβάλλουν στο χωριό της και να βλάπτουν τους εκεί μουσουλμάνους. Η οικογένειά της και οι άλλοι μουσουλμάνοι φοβούνταν ακόμα και τον ίσκιο τους. Μια μέρα, καθώς έπαιζε ανυποψίαστη στον κήπο του σπιτιού τους, είδε τους Έλληνες ατάκτους, που ονομάζονταν «κόκκινοι», να συγκεντρώνουν όλους τους άνδρες του χωριού στο τζαμί, απέναντι από το σπίτι της. Η μητέρα της τη φώναξε να μπει αμέσως μέσα. Στα σπίτια τους κλείστηκαν και όλες οι γυναίκες του χωριού. Η ίδια, μπορεί να ήταν ακόμα παιδί και να μην καταλάβαινε τι ακριβώς γινόταν, αισθανόταν όμως ότι κάτι περίεργο συμβαίνει. Ρώτησε τη γιαγιά της, για να μάθει την αιτία. Και η γιαγιά της είπε: «Πήραν οι Κόκκινοι όλους τους άνδρες στο τζαμί και εκεί θα τους σφάξουν». Η Αϊσέ κοίταξε έντρομη τη γιαγιά της και άρχισε να κλαίει. Δεν θα ξανάβλεπε τον πατέρα της; Γιατί; Τι είχε κάνει ο μπαμπάς της; Αναρωτιόταν, αλλά δεν έβρισκε τις σωστές απαντήσεις. Όλες οι γυναίκες στο σπίτι έκλαιγαν. Ξάφνου, εμφανίστηκαν ο πατέρας και ο παππούς της. Αγκάλιασε τον πατέρα της και άρχισε να κλαίει. «Μη φοβάστε, οι κομιτατζήδες δεν μας έκαναν τίποτα», τους έλεγε ο πατέρας της και την παρηγορούσε. Κι εκείνη τον σφιχταγκάλιασε λέγοντας «Μπαμπά μου, μην ξαναβγείς από το σπίτι». Αυτό το συμβάν την επηρέασε πολύ. Κάθε φορά που έβγαινε ο πατέρας της να πάει στα χωράφια, έκλαιγε και τον παρακαλούσε να μη φύγει. Τις νύχτες ξυπνούσε κλαίγοντας. Έβλεπε εφιάλτες, ξυπνούσε τις νύχτες και έτρεχε δίπλα στον μπαμπά της. Όταν έβλεπε κάποιον να φορά κόκκινα, έτρεχε να κρυφτεί. Το κόκκινο, ένα χρώμα που μπορούσε να αγαπήσει κάθε παιδί, έγινε ο εφιάλτης της.

Πέρασε ένας χρόνος. Μια μέρα η μικρή Αϊσέ βλέπει τη μητέρα της να κλαίει και να μαζεύει τα πράγματά τους. Γιατί άραγε; Τη ρωτά: «Μαμά, γιατί μαζεύεις τα πράγματά μας;» «Πηγαίνουμε στην Τουρκία. Εκεί θα ζήσουμε από δω κι ύστερα». Μα γιατί θα εγκατέλειπαν το σπίτι τους; Πού ήταν η Τουρκία; Ήταν μακριά; Η Αϊσέ δεν βρήκε ποτέ τη σωστή απάντηση. Ποιο παιχνίδι της να έπαιρνε μαζί της; Την κούκλα της τη Φατμά που την έφτιαξε η γιαγιά της ή την κούκλα της μητέρας της, που την έλεγαν Ζεϊνέπ; «Η μαμά είπε πως δεν μπορούσαν να πάρουν πολλά πράγματα μαζί τους, έτσι έπρεπε να διαλέξει». Η Αϊσέ διάλεξε τη Ζεϊνέπ. Η μητέρα της υποσχέθηκε να της κάνει μια ωραιότερη κούκλα, όταν φθάσουν στην Τουρκία. Η Αϊσέ αγκάλιασε σφιχτά την κούκλα της και η οικογένεια βγήκε στον δρόμο. Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι κόσμο, όλοι έκλαιγαν…

Η Ελληνίδα γειτόνισσά τους, η θεία Ελένη, τους αποχαιρετούσε μπροστά στο σπίτι της. Θεωρούσε η μια την άλλη αδελφή. «Αδελφή μου, μια μέρα θα ανταμώσουμε πάλι. Με το καλό να πάτε», έλεγε η θεία Ελένη. Αναταραχή και χάος παντού, ένα ταξίδι που διήρκεσε μέρες. Έφθασαν μετά από μέρες στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Έμαθαν εκεί πως θα πήγαιναν με ένα μεγάλο καράβι στην Τουρκία. Έμειναν κάμποσες μέρες σε σκηνές και ύστερα μπήκαν στο μεγάλο καράβι. Ήταν το πλοίο Γκιούλτζεμαλ. Μ’ αυτό το πλεούμενο άφησαν πίσω όλη τους την ζωή, όλα τους τα όνειρα. Η Αϊσέ με την κούκλα της τη Ζεϊνέπ σφιχτά στην αγκαλιά της, μπήκε στο καράβι. Είχε πολύ κόσμο. Οι υπεύθυνοι του βαποριού άφηναν πράγματα έξω για να μην το υπερφορτώσουν. Το ταξίδι κράτησε μέρες. Με τις φουρτούνες, έμπαινε μέσα κρύο και βροχή. Περνούσαν πολύ δύσκολες μέρες. Η μητέρα έκλαιγε ασταμάτητα. Ο χωρισμός απ’ το σπίτι της, τους φίλους της, τα πράγματά της, την είχε στεναχωρήσει πολύ. Ύστερα από ένα μακρύ ταξίδι, έφθασαν στο λιμάνι της Σμύρνης. Απ’ τη Σμύρνη πήγαν στα Ίσπαρτα και κατόπι στη Νίγδη, στο χωριό Γεσίλμπουρτς. Η παλιά του ονομασία ήταν «Τενέι».

            Πέρασαν μέρες, μήνες, χρόνια. Η Αϊσέ μεγάλωσε, παντρεύτηκε, απέκτησε παιδιά και εγγόνια. Ζούσαν σ’ ένα ωραίο σπίτι στο χωριό Γεσίλμπουρτς. Έζησε μια ευτυχισμένη ζωή με τον σύζυγό της, τα παιδιά και τα εγγόνια της. Όμως οι αναμνήσεις και οι πίκρες που έζησε ήταν πάντα μέσα της. Τα σημάδια του παρελθόντος δεν έσβησαν ποτέ. Πάντα ήθελε πάντα να πάει στην Ελλάδα, αλλά πάντα ο φόβος κυριαρχούσε. Τα παιδιά της, τα εγγόνια της ήθελαν πάντα να την πάνε στα χώματα που γεννήθηκε, αλλά εκείνη πάντα φοβόταν. Δεν ήθελε να ξαναζήσει τα παλιά. Στα 81 της χρόνια πέθανε στο χωριό Γεσίλμπουρτς.

«Το χρώμα του φόβου είναι κόκκινο»: ιστορία της Γκιοκτσέ Κουζουτζού (στο Προσφυγικές Ιστορίες από τις Δύο Όχθες της Νοσταλγίας, 2015, (Αρχείο Συλλόγου Ανταλλαγέντων Συνθήκης Λωζάνης))

Για τη Σοφία Θεοδωρίδου

Από τον Νικόλαο Παππά

                                                                                                                                                                                                                                

Εισαγωγή

                                        

Ο παρών ιστότοπος δημιουργήθηκε με σκοπό να φιλοξενεί τη Δράση  του Γραφείου Περιβαλλοντικής Αγωγής της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης, η οποία πραγματοποιείται υπό την Αιγίδα της Α.Θ. Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου, κ. κ. Βαρθολομαίου. 

Η συγκεκριμένη Υπηρεσία διοργανώνει σε ετήσια βάση οδοιπορικά και ημερίδες επιστημονικού, περιβαλλοντικού και πολιτιστικού περιεχομένου  στην Κωνσταντινούπολη και στην ευρύτερη περιοχή, στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Αρωγοί και πολύτιμοι συνεργάτες του πολυετούς εγχειρήματος είναι  τα σχολεία της ομογένειας και ιδιαίτερα το Ζωγράφειο Λύκειο. 
Το θέμα των εξορμήσεων ποικίλει ετήσια. Τον  Μάρτιο του 2018, από τις 8 έως τις 11 του μήνα, ήταν ομώνυμο με τον τίτλο του παρόντος ιστότοπου «Η θάλασσα που μας ενώνει». Αφορούσε δε στο μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα, στην ευαισθητοποίηση για την αποδοχή του διαφορετικού, στην κοινωνική αλληλεγγύη και στον περιβαλλοντικό εγγραμματισμό.Αποτέλεσε συνέχεια της θεματικής ενότητας που προηγήθηκε “Η γεωγραφία ως επίγευση της πατριδογνωσίας”. 

Ιδιαίτερος στόχος του ανωτέρω πολυετούς θεσμού πανελλήνιας εμβέλειας είναι η υποστήριξη εκπαιδευτικών και μαθητών των σχολείων της ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη σε ζητήματα που αφορούν την περιβαλλοντική εκπαίδευση (ενημέρωση για τη θεματολογία και τη μεθοδολογία των προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, εκπαίδευσης για την αειφορία και τη βιωσιμότητα).

Επίσης η σύσφιξη δεσμών σχετικά με την παράδοση στη διαλεκτική σχέση των αξιών στα ελληνικά γράμματα στα σχολεία της οικουμένης, στη βιωματική απόδειξη του ανθρωπισμού που παρακάμπτει την γεωγραφία και παρέχει μήνυμα ευαισθητοποίησης σε πολλούς αποδέκτες, στην έννοια της πατρίδας που οι μετακινήσεις των λαών κάτω από διάφορες συνθήκες την προσεγγίζουν και την ερμηνεύουν ποικιλοτρόπως (εθνολογικές, θρησκευτικές δεσμεύσεις, πολιτικές σκοπιμότητες, ιστορικά αδιέξοδα, συναισθηματικές ανησυχίες).

Οργανωτική Επιτροπή 2018:

-Παναγιώτης Ανανιάδης Διευθυντής Περιφερειακής Δ/νσης Εκπαίδευσης Κ. Μακεδονίας

-Παύλος Ματζιάρης Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης

-Μαρία Συργιάννη Προϊσταμένη Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ.Ε. της Περιφερειακής Δ/νσης Εκπ/σης Κεντρικής Μακεδονίας, Σχολική Σύμβουλος Θεολόγων

-Ζήσης Αγγελίδης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικών Επιστημών

-Πολύβιος Στράντζαλης Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

-Δημήτριος Μυλωνάς Σχολικός Σύμβουλος Οικονομολόγων

-Ιωάννης Δεμιρτζόγλου Διευθυντής Ζωγραφείου Λυκείου Κωνσταντινούπολης

-Δέσποινα Μιχελάκη Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Αγωγής Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης

 Συντονιστική Επιτροπή 2018:

-Παύλος Ματζιάρης Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης

-Ζήσης Αγγελίδης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικών Επιστημών

-Δημήτριος Μυλωνάς Σχολικός Σύμβουλος Οικονομολόγων

-Πολύβιος Στράντζαλης Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

-Αικατερίνη Τσουκαλά Εκπαιδευτικός- Πρόεδρος Συλλόγου Γυναικών Νεάπολης “Εστία”

-Σοφία Θεοδωρίδου Υπεύθυνη Λειτουργίας Κ.Π.Ε. Έδεσσας- Γιαννιτσών

-Δέσποινα Μιχελάκη Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Αγωγής Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης

 Τιμητική - Συμβουλευτική Επιτροπή 2018:

-Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος

-Ιωάννης Δεμιρτζόγλου Διευθυντής Ζωγράφειου Λυκείου Κωνσταντινούπολης

-Σταύρος Γιωλτζόγλου Συντονιστής Εκπαίδευσης των Σχολείων της Ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη

-Γεώργιος Κουκουτσίδης τ. Εκπαιδευτικός – Νομικός. Άρχων Της Αγίας και Μεγάλης Του Χριστού Εκκλησίας

-Γεώργιος Καρατάσιος τ. Δ/ντής Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπ/σης Κεντρικής Μακεδονίας

-Γεώργιος Κωνσταντινίδης τ. Δ/ντής Δ.Δ.Ε Δυτικής Θεσσαλονίκης-Ν. Κιλκίς

-Άλκηστις Ζερβοπούλου τ. Δ/ντρια Δ.Δ.Ε. Ανατολικής Θεσσαλονίκης

-Σουλτάνα Λευκοπούλου Σχολική Σύμβουλος Χημικών

-Μαρία Ευσταθίου Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων

-Χρήστος Ρουμπίδης Σχολικός Σύμβουλος Κοινωνιολόγων

-Γρηγόρης Χατζησάββας τ. Δήμαρχος Νεάπολης Θεσσαλονίκης

-Γεωργία Σκαλοχωρίτου Διευθύντρια Πειραματικού Λυκείου Μυτιλήνης Πανεπιστημίου Αιγαίου

-Ευστάθιος Δρίζης τ. Προϊστάμενος Γρ. Ε.Ε. της Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης

-Ιωάννης Φαρμάκης τ. Υπεύθυνος Π. Ε. της Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης

-Δημήτριος Αϊβαλιώτης Εκπ/κός ΠΕ04 Πειραματικού Λυκείου Μυτιλήνης Παν/μίου Αιγαίου

 Συνεργαζόμενοι Φορείς 2018:

-Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας

-Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης

-Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης

-Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Δράμας

-Κ.Π.Ε. Ελευθερίου-Κορδελιού-Βερτίσκου, Κιλκίς, Αρναίας, Έδεσσας-Γιαννιτσών

-Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης

-1ο ΕΠΑΛ Νεάπολης

-1ο ΕΠΑΛ Σίνδου

-2ο Γυμνάσιο Λαγκαδά

-5ο Γυμνάσιο Ωραιοκάστρου

-1ο Γυμνάσιο Ευκαρπίας

-Σχολή Μωραΐτη

-Εκδόσεις “Ελληνοεκδοτική”

-Εκδόσεις “Κέδρος”

-ΕΛΜΕ Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων

-Όμιλος «Οι φίλοι της Φύσης» Θεσσαλονίκης

-Σύλλογος Γυναικών Νεάπολης “Εστία”

 Πρόγραμμα 2018

Σάββατο 10 Μαρτίου 2018

Α΄ Μέρος

9.00΄- 9.15΄ Προσέλευση.

9.15΄- 9.30΄ Υποδοχή – Χαιρετισμοί:

•        Ιωάννης Δεμιρτζόγλου, Διευθυντής Ζωγράφειου Σχολείου.

•        Παύλος Ματζιάρης, Διευθυντής Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης.

•        Σταύρος Γιωλτζόγλου, Συντονιστής Εκπαίδευσης των Σχολείων της Ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη.

9.30΄- 9.45΄ Προλογικό σημείωμα: «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση υπό την Αιγίδα του Πατριαρχείου» (αναδρομή στο ιστορικό των ημερίδων από το 2009-2017). Δέσποινα Μιχελάκη, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Δ. Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης.

Β΄ Μέρος

9.45΄- 10.00΄ «Η θάλασσα που μας ενώνει – από το εγώ στο εμείς»

Σοφία Θεοδωρίδου, Υπ/νη Λειτουργίας Κ.Π.Ε. Έδεσσας- Γιαννιτσών.

10.00΄- 10.15΄ Η συμβολή των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων στην επίτευξη της Αειφόρου Ανάπτυξης στην Εκπαίδευση. Μελέτη περίπτωσης του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Xenios Zeus στο πλαίσιο του Erasmus Plus KA2.

Δρ. Δημήτριος Μυλωνάς, Σχολικός Σύμβουλος Οικονομολόγων.

Κρυσταλλία Στάϊκου, Εκπαιδευτικός κλ.ΠΕ15, Υπεύθυνη Συντονισμού Ευρωπαϊκού Προγράμματος Xenios Zeus.

10.15΄- 10.30΄ «Παιδεία, η θάλασσα του πνεύματος, που μας ενώνει: Το μαθητικό Συνέδριο Έρευνας και Επιστήμης ως διαδικασία επικοινωνίας των μαθητών από τον απανταχού Ελληνισμό». Δρ Λαμπρινή Παπατσίμπα, Εκπαιδευτικός κλ. ΠΕ04.01, Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρόεδρος ΕΛΜΕ Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.

10.30΄- 10.45΄ «Συνεργασία και Δράση για την Αειφορία» Προσέγγιση του προγράμματος ΣΥΝ.ΔΡ.Α.ΜΩ. Ενδεικτικά παραδείγματα στη θεματική ενότητα «Υπεύθυνη Κατανάλωση και Θάλασσα».

•            Ρένα Ιωαννίδου, Εκπαιδευτικός Δημοτικού Σχολείου – Σχολή Μωραΐτη

•            Παναγιώτης Λατσούδης, Εκπαιδευτικός Γυμνασίου Λυκείου-Δασολόγος, Σχολή Μωραΐτη

•            Ιωάννα Πρωτοπαππά, Εκπαιδευτικός Γυμνασίου Οικιακής Οικονομίας, Σχολή Μωραΐτη

10.45΄- 11.00΄ «Πώς το Ιερό Μυστήριο της Εξομολογήσεως ανοίγει τα σύνορα της Αγάπης».

π. Γεώργιος Χριστοδούλου, τελειόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard της Βοστώνης.

Γ΄ Μέρος

11.00΄- 11.15΄ Εισαγωγική Ομιλία

Δέσποινα Μιχελάκη, Υπεύθυνη Π.Ε.

της Δ. Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης.

Θέμα: «Η θάλασσα που μας ενώνει» μέσα από το βιβλιογραφικό υλικό:

•            «Μέσα από τα μάτια τους.»

Φ. Κωνσταντοπούλου, εκδόσεις Ελληνοεκδοτική.

•            «Ο Αντίλ έχει πατρίδα.»

Ε. Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου, εκδόσεις Ελληνοεκδοτική.

•            «Το πάτημα του Έλληνα.»

Ε. Σβορώνου, εκδόσεις Κέδρος.

11.15΄- 12.30΄ Κεντρική Ομιλία της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου

12.30΄- 12.45΄ «Όταν η θάλασσα μας ενώνει: το περιβάλλον παράγοντας συμφιλίωσης των ανθρώπων»

Δρ. Πολύβιος Στράντζαλης, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων.

12.45΄- 13.30΄ Μουσικός επίλογος – Παρουσίαση Περιβαλλοντικού Προγράμματος: «Περιβαλλοντικά μηνύματα μέσα από τις τέχνες.»

1ο Γυμνάσιο Ευκαρπίας.

Τσιόκος Γεώργιος, Διευθυντής 1ου Γ/Σ Ευκαρπίας κλ.ΠΕ02

Κουλούρη Ναυσικά, εκπαιδευτικός κλ. ΠΕ03.